Fragment

1. De verwarring van het keerpunt.

De Zoeker ervoer een onbestemde onrust in zijn binnenste. De verhalen die Meester Negen hem de afgelopen jaren had verteld, werkten in talloze combinaties door in zijn gedachten. De verhalen op zich gaven een benadering van het menselijke leven, die hij weliswaar onderschreef, maar er was tegelijkertijd een vaag en ongrijpbaar gevoel dat knaagde, omdat hij er niet in slaagde een totaalbeeld te verkrijgen. In een zwijgzame stemming voegde hij zich dan ook die dag bij Meester Negen en ondanks het feit, dat hij de ander meer dan vier maanden niet had gesproken, reageerde hij enigszins mat op diens welkomstgroet en zette zich afwachtend aan tafel. Hij vermoedde, dat hij verkeerde in de toestand, die door de ander vaak werd gekarakteriseerd als de waak-slaap, maar dan nog! Hoe hielp die kwalificatie hem verder? Meester Negen was zich gewaar van de stemming van zijn gespreksgenoot, maar wachtte af.
Uiteindelijk verbrak de Zoeker de stilte.
‘Ik loop vast in mijn denken,’ begon hij aarzelend. Hij schudde echter onmiddellijk daarna zijn hoofd, omdat deze openingszin hem niet aanstond. Zomin overigens als alle andere beginzinnen, die hem de afgelopen tijden door het hoofd waren geschoten. Hij wuifde met zijn hand, alsof hij daarmee de woorden in de lucht wilde doen oplossen.
‘Een verkeerd begin,’ mompelde hij verontschuldigend, ‘maar ik kan het goede begin gewoon niet vinden. Ik bedoel,’ hervatte hij, ‘abstract gesteld zijn er vragen en er zijn antwoorden, maar wat is dat helemaal? Concepten en zo leiden tot begrip, maar dan nog, wat is dat? En waar leidt het toe? Wat heb ik in essentie aan die antwoorden? Wat is de waarde ervan en uiteindelijk, wat kan ik er mee?’
Hij schudde zijn hoofd, nog steeds ontevreden, omdat hij wist, dat de kern van zijn innerlijke onbehagen ondanks de gebruikte woorden hooguit was geschampt.
‘Ik bedoel,’ probeerde hij daarom vervolgens, ‘we hebben het vaak over het denken en over het “ik”. Op conceptueel niveau begrijp ik denk ik veel van wat u zegt. Ik begrijp inmiddels ook, dat het de virtuele wereld van mijn denken is van waaruit ik voornamelijk leef. Ik heb ook in flitsen ervaren, dat er een waak-waak bewustzijn is, maar toch…’ hij zuchtte onmachtig.
‘Toch?’ herhaalde Meester Negen.
‘Het is ingewikkeld om verder te gaan dan dit. En als ik al verder zou komen, zou ik toch op een bepaalde manier exact op hetzelfde punt staan als waar ik me nu bevind. Het schiet niet op! Het lijkt allemaal zo triviaal en toch heb ik het gevoel, dat ik vast loop, wat ik ook doe!’
Hij keek even somber voor zich uit voor hij verder ging. ‘Zelfs als ik er in zou slagen een heldere vraag te formuleren, komt er toch niet meer dan een antwoord. Dat kan natuurlijk niet anders, maar wat heb ik aan al die antwoorden? Ik heb er al zoveel! Mijn ervaring is, dat uw antwoorden uiteindelijk altijd wel ergens passen, maar toch, het feit blijft, dat ik er een antwoord bij heb, terwijl ik, vreemd als het misschien klinkt, op een of andere wijze geen stap verder ben gekomen. Ik bedoel, natuurlijk heb ik dan weer iets om te overdenken, om in het aanwezige conglomeraat van denkbeelden in te passen, maar ..…’ Hij schokschouderde hulpeloos.
‘Datgene, wat een vraaggevoel heeft bewerkstelligd, is stil, althans voor het moment,’ probeerde Meester Negen hem te helpen.
‘Het vraaggevoel is natuurlijk weg!’ De Zoeker kon dat niet ontkennen, maar daar ging het hem niet echt om. ‘Dat is altijd slechts tijdelijk, voor even. Mijn geest, en ik vermoed die van iedereen, maar daar heb ik geen zicht op, kent gewoon geen rust wat dit betreft. Mijn ervaring is, dat er altijd ergens in de diepten van mijn denken wel een volgende vraag, een volgend verwonderpunt opborrelt. Met andere woorden, de volgende vraag ligt altijd op de loer. En daarmee wordt het proces van het zoeken naar antwoorden gecontinueerd. Zo gaat het door en door en door. Het is soms even stil, maar vervolgens is er altijd weer een vraag.’
Meester Negen knikte.
‘Zo werkt het spel.’
‘Wat er zo gebeurt,’ sprak de Zoeker mat, ‘is, dat ik uiteindelijk niet veel meer ben dan een verzameling antwoorden. Een uiterst beperkte verzameling ook nog, want alle vragen, die ik niet gesteld heb, waarvan ik geen weet heb, blijven in mij onbeantwoord. Pas als ik min of meer bewust een vraag stel, komt er een antwoord.’ ×