Samenvatting
De classis, een kerkelijke vergadering, was in de late zestiende en in de zeventiende eeuw de spil van het hervormde kerkelijk leven. Zij vormde het bestuurlijke middenniveau tussen de plaatselijke kerkenraad en de provinciale synode. Alle zaken van enig belang kwamen in de classis aan de orde.
In de uitgavereeks Classicale acta wordt per classis de tekst van de notulen uitgegeven. De acta geven inzicht in de organisatie van de kerk, de opleiding en beroeping van de predikanten, de verhouding tussen kerk en wereldlijke overheden, de doorwerking van de reformatie en theologische geschillen. Tal van maatschappelijke onderwerpen worden besproken, zoals armoede, onderwijs, huwelijksleven, bijgeloof en toverij. Classicale acta bevatten daarom gegevens voor de kerk-, de sociaal- en de mentaliteitshistoricus. De uitgaven beginnen steeds met de oudste bewaard gebleven acta, meestal uit het laatste kwart van de zestiende eeuw. Ze eindigen met 1620, toen na de Nationale Synode van 1618-1619 het proces van hervorming organisatorisch werd afgesloten.
De notulen van de classis worden waar nodig kort toegelicht. Verder zijn lijsten opgenomen van de gemeenten en de predikanten in de classis. Elk deel bevat een index op personen, plaatsen en zaken. Aan de tekst vooraf gaan inleidingen op de gehele serie en ieder deel in het bijzonder.
Dit deel beslaat de hele provincie Gelderland met de vergaderverslagen van de classes Nijmegen, Tiel en Bommel, Zutphen, Overveluwe (Arnhem) en Nederveluwe (Harderwijk). Deze bron biedt een levendige inkijk in het kerkelijke, sociale en culturele leven van de periode.
Band 1 van 2.
Inhoud:
Woord vooraf
Algemene Inleiding
Inleiding classes in Gelderland
I. Grondgebied en ontwikkeling van de classes Nijmegen, Tiel/Bommel, Tiel, Bommel, Zutphen, Over-Veluwe (Arnhem) en Neder-Veluwe (Harderwijk) Het bestuur van Gelderland en het beheer van de geestelijke goederen 1592-1620
Het ontstaan van classes in Gelderland 1578-1591
Militaire en politieke ontwikkelingen in Gelderland 1592-1620
De ontwikkeling van de classes in Gelderland 1592-1620
Remonstranten en contraremonstranten in Gelderland
II. De organisatie van de classes Nijmegen, Tiel/Bommel, Tiel, Bommel, Zutphen, Over-Veluwe (Arnhem) en Neder-Veluwe (Harderwijk)
De organisatie van de classis Nijmegen
De organisatie van de classis Tiel/Bommel
De organisatie van de classis Tiel
De organisatie van de classis Bommel
De organisatie van de classis Zutphen
De organisatie van de classis Over-Veluwe (Arnhem)
De organisatie van de classis Neder-Veluwe (Harderwijk)
Illustraties
Acta van de classis Nijmegen 1598-1620
Acta van de classis Tiel/Bommel 1606-1613
Acta van de classis Tiel 1613-1620
Acta van de classis Bommel 1614-1620
Thuiswinkel Waarborg