Samenvatting
Verpleegkundigen lopen voorop in expliciete aandacht voor de zorg tijdens de laatste levensfase van hun patiënten. Mede door hun inzet kwam in de laatste decennia van de vorige eeuw een professionele en wetenschappelijke benadering van de palliatieve zorg voort. In 'Palliatieve zorg door verpleegkundigen' wordt een overzicht gepresenteerd van deze zorg in Nederland en Vlaanderen. Een keur van deskundigen staat op heldere wijze stil bij wat palliatieve zorg is, de geschiedenis, de huidige organisatie, de inhoud ervan, en bij de verschillende moeilijke beslissingen aan het levenseinde. Zij belichten uitgebreid de inhoud van de zorg en de samenwerking met andere professionals, zoals artsen, geestelijk verzorgers, psychiaters en psychologen. In een apart hoofdstuk wordt ingegaan op de palliatieve zorg voor specifieke groepen, zoals kinderen, mensen met dementie, psychiatrische patiënten en mensen uit andere culturen. Dr. Adriaan Visser is psycholoog, onderzoeker in de psycho-sociale oncologie; assistant lector transities in Zorg, Hogeschool Rotterdam. Prof.dr. Johan Bilsen is diensthoofd van de vakgroep Maatschappelijke gezondheidszorg, Vrije Universiteit in Brussel; senior onderzoeker bij de VUB-UGent onderzoeksgroep Zorg rond het levenseinde en verpleegkundige. Prof.dr. Anneke Francke is bijzonder hoogleraar Verpleging en verzorging in de laatste levensfase, Vrije Universiteit in Amsterdam; coördinator bij het Nivel van het onderzoeksprogramma Verpleging en verzorging.