Samenvatting
Iedereen weet inmiddels dat ziekte geen ondergeschikt onderwerp is in het leven van een mens. Over ziek zijn belicht het thema in de literatuur ten tijde van Virginia Woolf en onze generatie nu. Het oorspronkelijk in 1930 gepubliceerde essay van Woolf werd nog niet eerder in het Nederlands vertaald. Samen met bijdragen van de Engels- Welshe dichter en Woolf-kenner Deryn Rees-Jones en van hedendaagse Nederlandse auteurs en dichters Mieke van Zonneveld en Lieke Marsman, is Over ziek zijn een eigentijdse en tegelijkertijd tijdloze bundel met een thema waar niemand om heen kan. Sinds ziekte vaak een grote rol in het leven van een mens speelt, zou het niet net zoveel aandacht in de literatuur moeten krijgen naast thema’s als liefde, jaloezie en macht, stelt Virginia Woolf zich in haar essay de vraag. Met Over ziek zijn, geven we haar die aandacht.
De uitgave Over ziek zijn bevat, gecombineerd met bijdragen van drie hedendaagse dichters, de eerste Nederlandse editie van Virginia Woolfs On being ill in een vertaling van Monique ter Berg. Woolf schreef Over ziek zijn terwijl ze weken aan een stuk aan bed gekluisterd was. Lieke Marsman en Mieke van Zonneveld werden op jonge leeftijd getroffen door kanker. Deryn Rees-Jones raakte besmet met het Covid-19 virus. Zij schreef bij deze uitgave een inleidend voorwoord. ‘De hele dag en de hele nacht grijpt het lichaam in,’ merkte Virginia Woolf. Des te vreemder dat schrijvers zich voorhielden ‘dat het lichaam een glasplaat is waar de ziel helder en duidelijk doorheen schijnt.’ Net als Woolf constateert Marsman dat ziek zijn de kritische waarneming kan verscherpen: ‘Ziek zijn zet alles op z’n kop, en in de chaos die ontstaat, doemen abstracte beleidsbeslissingen op als in de praktijk gebrachte dictaten die bepalen of de afdeling waarop je ligt wel of niet onderbezet is.’ Van Zonneveld verwonderde zich over de ‘vlagen van vreugde’ tijdens haar ziekste momenten. Ze vond nieuwe religieuze verdieping. Tien jaar na dato merkt ze dat de normaliteit de twijfel soms weer uitnodigt. ‘Als de dood zich opnieuw aandient, hoop ik dat mijn sceptische alter-ego in een rivier van genade verzuipt,’ schrijft ze. Woolf vraagt zich in haar essay af of het thema ‘ziekte’ in de literatuur niet net zoveel aandacht zou moeten krijgen als liefde, jaloezie en macht. Over ziek zijn geeft het die aandacht.
Thuiswinkel Waarborg