Samenvatting
De rozentuin is een onbetwist hoogtepunt in de klassieke Perzische literatuur. Het is een prozawerk met veel korte gedichten, zodat het ook tot de poëzie kan worden gerekend. Het gaat over machtigen en rijken tegenover onder drukten, over oprechtheid tegenover veinzerij, over mystiek, erotiek en morele waarden. Saadi (ca. 1212-1295) was zowel mysticus als hoveling, maar bovenal dichter. Na zijn oplei- ding in Bagdad reisde hij rond in de islamiti- sche wereld. Zijn boek geeft weer wat hij leerde over vorsten en bedelmonniken, hovelingen en krijgslieden, kooplieden en pelgrims. De rozentuin was het eerste literaire werk uit Perzië dat in Europa bekend werd. In 1654 verscheen er een Nederlandse vertaling via het Duits, later hebben Bilderdijk en Leopold er fragmenten van vertaald. Saadi wordt – niet alleen door de Perzen – bewonderd om zijn puntige stijl en nuchtere wijsheid. Van de Leidse hoogleraar Perzisch J.T.P. de Bruijn (1931-2023) verschenen bij Bulaaq Een karavaan uit Perzië; klassieke Perzische poëzie en De ware zin heeft niemand nog verstaan, een tweetalige bundel kwatrijnen van Omar Khayyâm en anderen Perzische dichters. In de pers: ‘[Saadi] is een onverschrokken, poëtische geest’ – Voltaire ‘[Saadi] is de god van de Perzische literatuur’ – Kader Abdolah ‘De poëzie in De Rozentuin is relatief eenvoudig, maar zelfs in het Nederlands herken je de grote macht van de dichter. […] De betekenis van het vertaalwerk van De Bruijn is niet te overschatten. Hij heeft […] ons met deze complete Rozentuin een overzicht gegeven dat we niet hadden. We zullen hem lezen en herlezen, en wellicht zijn we ooit in staat de hele Saadi […] te begrijpen.’ – Frank van Dixhoorn in de Volkskrant, 1997