Samenvatting
Hoe bereidt de stervende mens zich voor op de dood? De dood is niet één enkele gebeurtenis, maar een intensief proces dat vaak wordt ingeluid door bijzondere bewustzijnservaringen. Namens neuropsychiater Peter Fenwick deed ervaren hospicewerker Ineke Koedam onderzoek naar deze zogeheten levenseinde-ervaringen. Daarvoor interviewde ze collega-hospicewerkers in verschillende hospices. Zij bundelde hun ondervindingen in In het licht van sterven, een educatief en uniek boek. Wat iemand in het licht van de dood innerlijk doormaakt weten we niet precies, maar In het licht van sterven maakt duidelijk dat er een diepgaande betekenis schuilt in sterven. Levenseinde-ervaringen zijn – zonder uitzondering – wonderbaarlijk. De momenten voor de dood zijn heel wezenlijk voor mensen in hun laatste fase en duiden op een overgang naar een andere vorm van bestaan. Die overgang hoeft niet eenzaam of beangstigend te zijn, maar kan juist heel troostrijk en geruststellend zijn. Koedams onderzoek demonstreert dat liefdevolle spirituele zorg heel belangrijk is. Door meer openheid en begrip te tonen voor deze persoonlijke levenseinde-ervaringen ontstaat er ruimte voor de behoeften van stervenden. Daarmee kunnen we hen beter ondersteunen in het proces van acceptatie en overgave dat sterven heet.