Fragment

De belangrijkste uitdaging van de 21ste eeuw
De zondvloed is in aantocht

De Zondvloed is een universele mythe die bij meerdere volkeren tot het collectieve geheugen behoort of in oeroude verhalen overgeleverd wordt. Overbekend is het bijbelse verhaal met Noach in de hoofdrol. Noach, zijn gezin en alle bekende diersoorten overleefden in de ark de Zondvloed.
In de bijbel wordt de Zondvloed niet gezien als een natuurverschijnsel of als een catastrofe die toevallig plaatsvindt. Het is God die de Zondvloed op gang heeft gebracht, als antwoord op het gedrag van de mensen die al Zijn geboden hebben geschonden.

En God zag dat het goed was
Ik ga er nu even van uit dat de Zondvloed, zoals beschreven in de bijbel, een waarschuwing inhoudt voor deze tijd, bijvoorbeeld omdat we nu opnieuw in bijbelse tijden leven. Stel dat God bestaat of een transcendente kracht die de wereld en de kosmos heeft geschapen. Als dit waar is, dan lijkt het logisch dat God of het Transcendente bekommerd is over Zijn schepping. In de bijbel staat dat God tijdens de schepping telkens zei dat het goed was. Dat gold voor de aarde en de zeeën, voor het jong groen en het geboomte, voor de sterren en voor de dieren. God zei dat echter niet na de schepping van de mens. Hij schiep de mens naar Zijn beeld en Hij gaf alles wat Hij had geschapen aan de mens. God ging er blijkbaar van uit dat de mens Zijn werk zou voortzetten, dit wil zeggen dat de mens ook dingen zou scheppen die goed zijn en zou waken over Zijn schepping zonder het goede te vernietigen of uit te roeien.

Oorzaken van de straf van God
De aanname is dat dezelfde oorzaken die destijds geleid hebben tot de straf van God, nu opnieuw aanwezig zijn. Wat zeggen joodse exegeten over de oorzaken van de Zondvloed? De tien generaties van Adam tot Noach hebben zich niet gehouden aan de goddelijke geboden. De wereld was vol corruptie en onrecht. Bij dit laatste worden vooral diefstallen genoemd, het kleine kwaad door dagelijks de wet te ontduiken en het geweld tegenover kwetsbare mensen, vooral dan vrouwen. De technische vooruitgang en de kunsten gingen niet samen met morele vooruitgang. De techniek diende vooral om wapens te maken en muziek om idolen te eren die zelf geen voorbeeld van goed gedrag waren. De kunst van het woord stond in dienst van het geweld. De samenleving werd puur door driften geleid en onmiddellijke behoeftenbevrediging beheerste de mensen.

Gezinsleven en overdracht van waarden grondig verstoord
De exegeten noemen als volgende oorzaak van de zondvloed het niet meer overdragen van de wetten, de normen en waarden naar de volgende generaties. Het gezinsleven ontbrak. De volwassenen namen hun pedagogische verantwoordelijkheid niet meer op. Vrouwen werden gezien als lustobjecten en de volwassenen verzuimden hun opdracht zich voort te planten om de schepping voort te zetten.
In de periode voorafgaand aan de Zondvloed leefden de mensen in zichzelf opgesloten. Elk voor zich. Dialoog ontbrak. Alles stond in het teken van het genieten van het moment, zonder gerichtheid naar de toekomst. Er was geen authentieke uitwisseling meer tussen de mensen, waardoor het individu niet meer openstond voor de Ander. Het Woord was als het ware uit de samenleving verbannen.
God zag dat het kwaad van de mens overvloedig was. Daarom besloot Hij die generatie uit te roeien, behalve Noach. Noach had namelijk een gezin en daardoor constitueerde hij de hoop voor de mensheid. Noach zou de voorvader zijn van de volgende generaties.

Een nieuwe bijbelse tijd
De gelijkenissen met de huidige tijd zijn frappant. De techniek, door de wapenwedloop en de milieuvervuiling, dreigt de gehele schepping te vernietigen. De kloof tussen rijk en arm en tussen welvarende en arme landen wijst op een door en door corrupte wereld en een onrechtvaardige verdeling van de welvaart. We leven in een consumptiemaatschappij, waardoor de mensen als het ware verdoofd en betoverd zijn ten koste van hun ethische verantwoordelijkheid. Het enorme aantal echtscheidingen wijst op een gebrek aan opvoedingsverantwoordelijkheid en dat geldt ook voor al die volwassenen die geen huwelijk aangaan en geen kinderen wensen. In het onderwijs en in de samenleving in het algemeen ligt de nadruk vooral op competitie en klaarstomen voor de arbeidsmarkt en wordt onvoldoende aandacht besteed aan waardeoverdracht. Het woord wordt op internet schromelijk misbruikt en de haat spat er van af. Onze tijd is een tijd van eenzaamheid. In zekere zin is onze maatschappij doofstom geworden. Er is steeds minder aandacht voor persoonlijk contact en diepgaande gesprekken. We staan niet meer open voor elkaar.
Als deze analyse klopt en indien God over Zijn schepping waakt, dan kunnen we op korte termijn de Zondvloed verwachten. Of dit nu een echte zondvloed zal zijn, een natuurramp van ongekende omvang of een door de mensen vooroorzaak nucleaire Apocalyps zal de tijd uitwijzen. Wie zal de Noach zijn en drager van een Nieuwe Tijd met volwassen en verantwoordelijke mensen? Kunnen we de Zondvloed alsnog voorkomen?


Wat hierna?
Na de apocalyptische ontwikkelingen zal een nieuwe samenleving ontstaan. In zekere zin gaat het niet om iets nieuws, eerder om een herstel van essentiële waarden. De mensen zullen het gezins- en familieverband in ere herstellen, kleine en hechte dorpsgemeenschappen zullen ontstaan, ook wijken en buurten worden samengesteld door mensen die met elkaar verbonden zijn door familiebanden en een gemeenschappelijke cultuur en geschiedenis.
Dank zij dit reveil van het met elkaar samenleven, zal er veel solidariteit zijn tussen de mensen. Solidariteit begint in het gezin, in de opvoeding van de kinderen, in het voor elkaar klaar staan in de buurt. Op die manier worden sterke gemeenschappen gevormd die dan ook de kracht zullen hebben om andere gemeenschappen, waar nodig, solidair bij te staan.
Een land zal sterk zijn in de mate dat kleine, solidaire gemeenschappen er de hoeksteen van vormen. De burgers nemen zelf hun verantwoordelijkheid op. Er zullen nooit tekorten zijn in het onderwijs of in de zorg en de mensen zullen zich ten aanzien van het milieu verantwoordelijk gedragen.

In het hierna volgende deel, mijn politiek dagboek, wordt de weg beschreven die ik heb gevolgd. Op het eind worden de conclusies getrokken. ×