Fragment

1 De eerste hardlooplessen…
......Als kind kon je nog lekker op straat voetballen. Automobilisten reden nog zonder schuim op hun lippen en keken niet op hun navigatiescherm of smartphone, maar gewoon door de voorruit. Indien nodig stopten ze zonder je bal stuk te snijden en reden vervolgens zonder hartvibraties door naar hun bestemming waar men niet keek op tien minuten vroeger of later......
.......De tweede dag stonden we om acht uur in de ochtend, rillend van de kou, het was november, in sporttenue te wachten op de sportinstructeur. Dit ‘militaire all seasons sporttenue’, bestond uit een oranje, katoenen shirt met lange mouwen, een zwarte, korte broek en zwarte, platte gympen. Onder het mom van ‘vroeger was alles beter’ zal ik het geheel even toelichten.....

2 Triatlon of hardlopen…
Of de beelden van de totaal uitgeputte deelneemster aan de Iron man in Hawaii mede debet zijn geweest voor grensverleggende activiteiten weet ik niet. Feit is dat medio ’85 door de sportbureaus op diverse kazernes kwart triatlons werden georganiseerd en dat wij het als een uitdaging zagen om deel te nemen aan een dergelijk evenement.
Vergelijk ons niet met die afgetrainde deelnemers van de Iron Man in Hawaii. Onder het mom van ‘meedoen is belangrijker dan winnen’ trokken wij spartelend onze baantjes in het zwembad en fietsten een aantal deelnemers bij gebrek aan een racefiets de veertig kilometer op een oude, groene dienstfiets......

3 Coopertest op dienstkistjes
Wanneer de jongens van mijn peloton de coopertest moesten afleggen, ging ik als kaderlid uiteraard kijken. Zo stond ik in mijn groene pak en hoge, militaire kistjes langs de kant van de atletiekbaan, toen ik door Harry, de sportinstructeur, werd aangesproken.
‘Hé Maarten, doe je niet mee met je jongens of durf je niet?’, sprak hij cynisch.
Niet voor het eerst maakte deze Harry een domme en onhandige opmerking om een kaderlid in het bijzijn van het peloton uit te dagen. De jongens waren plots stil, uiteraard nieuwsgierig naar mijn reactie en hoe dit zou aflopen.....

4 Die lange, laatste 12e minuut van de coopertest…
Zoals de Engelsen zeggen: ‘You never get a second change to make a first impression’, ofwel je krijgt geen tweede kans om een eerste indruk achter te laten.
Daarom is die eerste indruk ofwel die first impression ook zo belangrijk. Bert, een fanatieke jonge luitenant, wist dat natuurlijk ook en bij aanvang van zijn nieuwe baan nam hij zich voor om een perfecte indruk te maken.
Helaas maakte Bert van nature vaak een wat nerveuze indruk. Dat wist hij zelf ook en waarschijnlijk compenseerde hij dit door altijd super enthousiast te zijn en keihard te werken....

7 De beste coach is…niet altijd je vader…
Tijdens een vakantie in Frankrijk zaten mijn partner en ik op het strand aan een klein bergmeertje. Het zonnetje deed zijn best, maar het venijnige windje uit het noorden was schuld aan het feit dat wij, met een dik vest aan, een boek zaten te lezen.
Juist op het moment dat we wilden vertrekken, kwamen er een man en een klein jongetje van een jaar of vijf het strand op lopen.
Het jongetje had slechts een zwembroekje aan en dat was gezien het koude windje en het ijskoude water best vreemd. Toen ze beiden het water inliepen, stootte ik mijn partner aan. ‘Kijk daar eens, zou dat ventje hier in dat meertje zwemles krijgen?’
De vader, tot zijn knieën in het water, schoof oranje bandjes om de bovenarmpjes van het manneke, stapte een paar passen naar achteren en zei vervolgens met luide stem: ‘zwem maar naar mij.’
Mijn partner keek op. ‘Dat wordt inderdaad zwemles.’
Ondanks dat hij minder dan twee meter van zijn zoontje stond, schalde zijn luide stem hard en galmend over het wateroppervlak.
‘Ga door, ga door, ga door.’ ....

......Koppig als ze was, wilde mijn dochter niet opgeven en sjokten we door tot de laatste rustplaats voor Cuijk, een kleine vijftien kilometer voor de finish.
Daar plofte ze neer in het gras. Haar ogen glommen en ik was er vrij zeker van dat ze koorts had.
Ik trok haar schoenen en sokken uit, haalde een flesje water, thee en broodjes, zette alles naast haar neer en gaf haar twee paracetamols.
‘Hier meid, met veel water inslikken. Door je blaren heb je waarschijnlijk wat verhoging en hoofdpijn. Twee tot vier paracetamols mag je vandaag wel hebben.’
Ze keek me aan, wachtte even en sprak vervolgens de zin uit die me voor altijd bij zou blijven:

‘Weet je pap, ik heb nooit gedacht dat jij ook sociaal kon zijn.’

Ik schoot in de lach. Dacht dat ze een grapje maakte, maar haar gezicht stond serieus.
‘Nee pap, ik meen het echt. Je was altijd zo lomp en hard. Ik heb je de afgelopen dagen heel anders leren kennen.’.....

9 Een internationale veldloop in België…
Bij het opleidingsinstituut voor beroepsmilitairen waar ik werkte, stond sport uiteraard hoog in het vaandel. Binnen een cirkel van veertig kilometer bevonden zich ook Belgische, Duitse en Engelse kazernes. Om de onderlinge samenwerking te promoten werd middels een zogenaamd vierlandentoernooi bij elke militaire basis een veldloop georganiseerd. Hartstikke leuk natuurlijk totdat België aan de beurt was.......

.......Ik was nog geen dertig. Ik zwom, fietste en liep wekelijks minstens veertig kilometer hard. Kortom, mentaal en fysiek zo sterk als een beer. In die conditie vertrok ik met mijn loopmaatje richting Belgische kazerne op weg naar, wat ik toen nog niet wist, mijn eerste en voorlopig laatste bijna-doodervaring.....

11 Hardlopen in combinatie met afvallen
Als twintiger rende ik puur voor de fun. Heerlijk mezelf afknijpen in de regen om daarna boordevol energie op de bank te genieten van een biertje en een snack. Dat kan makkelijk tot je dertigste of veertigste, maar ergens daar tussenin begint het. Je broek gaat strakker zitten, maar in eerste instantie maak je jezelf wijs dat deze is gekrompen in de was. Bij het kopen van een nieuwe jeans wordt het pas duidelijk. Je probeert nog een ander merk, maar tevergeefs. Je loopt de winkel uit met een maatje groter en beseft dat het verval is begonnen. Je goddelijke, strakke lichaam uit je jonge jaren laat je in de steek.......

12 Een verkeerde start…
Herman behoort samen met mijn loopmaatje Jan tot de personen die mij hebben aangezet tot het schrijven van dit boek. In tegenstelling tot Jan heeft Herman hier overigens nooit om gevraagd. Na het lezen van zijn verhaal zal je begrijpen dat Herman de laatste is die iemand zal motiveren om iets over hardlopen te schrijven. Hardlopen was niet zijn ding en gezien zijn postuur was dat ook niet zo vreemd. Hoe ik aan dit verhaal kom? Toevallig zat ik op een bankje in de hardloopwinkel waar Herman aarzelend de deur binnenstapte....

13 Wake up call van de arts
Om het volgende verhaal beter te kunnen begrijpen, moet ik eerst wat uitleg geven over het militaire leven in de jaren 70/80.
In die jaren hadden vele onderdelen bij de Landmacht, denk aan de grootte van bijvoorbeeld honderd man, een kleine kantine ingericht in een van de kelders onder het gebouw. De reden hiervoor was simpel.
De officiële kantines waren met name op grote kazernes minstens tien minuten lopen. Bij een pauze van een half uur had het dus weinig zin om op en neer te lopen. Bovendien waren deze vreetschuren, zoals ze werden genoemd, groot en ongezellig. Dit in tegenstelling tot de kleine, illegale barretjes in het legeringsgebouw. Een eigen bar of kantine had meerdere voordelen....

......Dagelijks vertoonde Harry namelijk hetzelfde ritueel. Bij binnenkomst schonk hij zichzelf een kop koffie in, negeerde de dampende broodjes frikandel en liep hij stoïcijns door naar zijn vertrouwde plekkie achter in de kantine.
Eenmaal zittend tussen al die collega’s met broodjes frikandel, waaronder ikzelf, werd Harry na tien minuten, waarschijnlijk door het vele water in zijn mond, onverstaanbaar.......

14 Een goed bedoelde, maar zeer domme opmerking…
Bianca had een bureaufunctie en zat minstens 90 procent van haar werktijd achter het computerscherm. In 2011 wist ze dit percentage met 20 procent naar beneden te brengen. Je zou zeggen: ‘Wat goed van Bianca, want dat is een hele verbetering’ en dat klopt wanneer het haar eigen initiatief was geweest, maar dat was het niet......

17 Hardlopen met een blind maatje
Medio 2011 bepaalde de overheid dat op het bureau of in het gebouw waar je werkte, niet meer mocht worden gerookt.
Voor de rokers werden speciale rookplekken aangewezen en die waren niet binnen, maar buiten het gebouw....
Na twee jaar lesgeven op een militaire kaderschool zocht ik, ondanks de vele sportfaciliteiten, een nieuwe uitdaging en vond die bij de Militaire Inlichtingen Dienst.
Na een omscholing tot geheime regenjas werd ik tewerkgesteld bij een contra-inlichtingendetachement en reed ik vervolgens het land door met een tas vol onderzoeken.
Recherchewerk is hartstikke leuk, maar zeer verslavend en ongezond. Waarom? Heel simpel. Zittend werk, een dienstauto en een goede lunchdeclaratie staan, zonder sportieve tegenprestatie, garant voor mooie, ronde vormen. Een aantal collega’s vond de oplossing door een groter kostuum aan te schaffen, maar zover wilde ik het niet laten komen. Toevallig zag ik mijn oplossing op een zondagavond tijdens een tv-uitzending van Studio Sport. Het bekende voetbaluurtje werd altijd afgesloten met het tonen van een sportblooper. Dit keer was het geen voetballer die de bal in eigen doel trapte, maar twee personen op een tandemracefiets.
Het betrof een wielerwedstrijd waar ook visueel gehandicapten aan deelnamen......

18 Marathon Rotterdam 1991
De voorbereiding
Ik heb een broertje dood aan schema’s en gerichte trainingen. Voor mij is hardlopen een uitlaatklep en het interesseert me niet wanneer ik een paar minuten later dan gepland over de finish kom.
Maar dit keer was het anders. Ik was niet alleen verantwoordelijk voor mezelf, maar ook voor mijn blinde loopmaatje. Wanneer ik door een slechte voorbereiding zou moeten afhaken, zou hij ook moeten stoppen.....

..........Bij het passeren van het bord: ‘laatste vijf kilometer’ begon Jan plots te zeuren over zijn voet.
‘Ophouden Jan’, zei ik. ‘Nog maar een kilometer of vier. Dit zijn de laatste loodjes. Iedereen heeft pijn. Ik ook. Dat hoort er allemaal bij.’
‘Heb jij dan ook pijn aan je voeten?’, vroeg Jan.
‘Nee, niet mijn voeten, maar mijn kont staat in brand. Ik begrijp er niets van. Volgens mij zit de naad van die nieuwe loopbroek precies tussen mijn billen.’.......

20 Rotterdam marathon, poging 2
Jan, goed hersteld van zijn blessure, had twee pogingen op zijn kalender gezet om die verrekte barrière van vier uur te doorbreken. Rotterdam, die we een jaar eerder samen hadden gelopen, vonden we een goede optie en Berlijn was volgens Jan ook een geschikt parcours om een snelle tijd neer te zetten.
Ik probeerde me in te leven in zijn motivatie en passie, maar af en toe was ik wel klaar met zijn gezeur over die vier uur en al die bijbehorende schema’s.
‘Luister eens Jan’, zei ik dan, na het voor de zoveelste keer aanhoren van zijn hardlooptheorieën: ‘op jouw leeftijd hoor je in de kroeg liedjes van André Hazes mee te zingen in plaats van dom over straat te rennen. Wees blij dat je nog kunt lopen.’
Jan reageerde nooit op dit soort opmerkingen. Daar was hij veel te gedreven voor.....

21 In Berlijn krijg je veel worst voor weinig geld…
Misschien een vreemde titel om mee te beginnen, maar na het lezen van dit verhaal zal het duidelijk zijn.....
.......De eerste dertig kilometer liep Jan keurig op schema en was er geen vuiltje aan de lucht totdat het plots hevig begon te onweren. Althans we hoorden gerommel. Het geluid kwam echter niet uit de lucht, maar uit de buik van Jan.....

22 Marathon Wageningen met een slok op
Bij de atletiekvereniging toonde een nieuw lid interesse om Jan te begeleiden en omdat de man ook langere afstanden liep, was hij uiteraard van harte welkom. Begeleider Piet was als boer altijd druk met zijn koeien en ik vond hardlopen best leuk, maar met name de voorbereiding van een marathon kostte me teveel tijd. Tijd die ik graag aan andere dingen zou willen besteden....

23 Nieuwe schoenen met innovatieve technieken…
.....Mijn dochter, woonachtig in Australië, was voor drie weken in Nederland op vakantie. Ze wilde nieuwe hardloopschoenen en dus gingen we gezellig samen op pad.
Schoenen zijn er genoeg zou je zeggen. Klopt, maar de lieverd zocht iets speciaals. Ze moesten groen zijn. En niet zomaar groen.
Vrouwen willen altijd net die ene kleur die je nergens kunt krijgen en mocht je ze uiteindelijk vinden, dan hangt er een heel vervelend ‘dit wil ik niet zien’ prijskaartje aan.....

24 Uitnodiging 1e wereldblindenmarathon in Japan

.......Uiteraard waren wij Nederlanders nieuwsgierig naar de kosten, maar de Japanse blindenbond zelf zou de reis- en verblijfskosten en de begeleiding in Japan voor de drie visueel gehandicapte marathonlopers voor hun rekening nemen.
Ook zouden ze zorgen voor hardlopers die de visueel gehandicapte Nederlanders tijdens de marathon zouden begeleiden.
Natuurlijk een geweldig gebaar en initiatief van Japan al vond met name Chris, gezien zijn slechte ervaring tijdens de Olympische Spelen in Barcelona, het onverantwoord om met een onbekende begeleider een marathon te lopen. Ook Jan was het daarmee eens en vroeg mij of ik hem in Japan wilde begeleiden. Een moeilijk besluit waar ik ongeveer twee seconden over na moest denken.....
......Ik paste onze snelheid aan totdat de beveiligers pal naast ons liepen en op het juiste moment, met Jan dicht naast me, gaf ik een ruk aan het koord en liep ik dwars door het cordon beveiligers naar de prins. Ik stak mijn hand uit en zei:
‘Maarten van den Elzen, Netherlands. This is my runningmate Jan.’
De Japanse prins keek stoïcijns omhoog naar de onbeschofte, lange Nederlander die met uitgestoken hand voor hem bleef staan. Op de achtergrond hoorde ik het geruststellende geluid van klikkende camera’s dus dan kan er weinig meer fout gaan. Het duurde een paar seconden, maar dan kwam langzaam zijn keizerlijke hand omhoog en kreeg deze Nederlandse vlerk een hand......

25 Marathon New York, you can’t always get what you want…
Persoonlijk had ik de marathon in Japan een mooie afsluiting van iemands hardloopcarrière gevonden, maar Jan zag dat anders.
Hij was inmiddels 68 jaar en wilde zijn laatste marathon in New York lopen. Geen verkeerde plek om je ‘loopbaan’ af te sluiten, echter het tijdstip kwam mij niet zo goed uit.
Mijn vader zat in de eindfase van Alzheimer. Wanneer ik hem bezocht, reageerde hij altijd blij, maar wie ik was, wist hij niet. Onze band bestond uit het samen zingen van vunzige, militaire liedjes die hij me als kind had geleerd. Tijdens het zingen begonnen dan zijn oogjes te glimmen en zag hij zichzelf waarschijnlijk lopen in zijn militaire kloffie.
Het toeval wil dat Jan en mijn vader leeftijdsgenoten waren en dat ze beiden als twintigjarige in Indonesië hadden gediend....
........Het klonk schitterend en de muziek maakte de ellende van de kokosmat meer dan goed.
Ik keek naar rechts en zag Jan zweten en zwoegen.
‘Wanneer zijn we van die mat verlost?’, vroeg hij hijgend.
‘Nog een paar honderd meter Jan.’
Zonder te reageren zwoegde hij verder.
Dan begon de zanger van de band te zingen: ‘You cant always get…’
Ik keek naar het vermoeide, verbeten gezicht naast me, maar zag behalve Jan ook mijn vader in zijn rolstoel zitten met dat verdomde, achterlijke drinkbekertje in zijn hand. Zo’n bekertje met een tuitje waar een kind van twee jaar uitdrinkt zodat het niet kan morsen. Ik haatte dat bekertje en met die gedachte kwam de tekst ‘You can’t always get what you want’….bij mij keihard binnen.
‘Hoe lang nog Maarten?’, vroeg Jan, maar door een brok in mijn keel kon ik niets uitbrengen......

26 Hardlopen en religie
De snelste manier om ruzie met je buren te krijgen, is je mening te geven over politiek of religie. Ik chargeer nu een beetje, maar feit blijft dat deze onderwerpen behalve stof in een aantal gevallen ook rotsblokken heeft doen opwaaien.
Ook bij de sport laat religie zijn sporen achter.....

27 2e International Blind Marathon in Kasumigaura, Japan. (Goud met een zwarte rand…).
......Jan kon zijn bucketlist wat mij betreft in de prullenbak gooien. Het was hem gelukt om de marathon in Japan binnen vier uur te lopen en zijn laatste marathon in New York was een mooie afsluiting.
Maar toen de Nederlandse blindenbond hem vertelde dat hij weer was uitgenodigd om deel te nemen aan de tweede wereldmarathon voor blinden en slechtzienden in Japan, belde hij me enthousiast op.
Helaas belde hij op een slecht moment omdat ik bij een potje volleybal de enkelbanden van mijn linkervoet had afgescheurd.
‘Jammer Jan’, antwoordde ik. ‘Mijn been zit in het gips. Over een week of vijf kan ik misschien weer met je gaan trainen. Voorlopig zal je het met andere begeleiders moeten doen......
.........De trotse man voor mij kromp in elkaar. De gouden medaille om zijn hals raakte bijna de zitting van de stoel en had op dat moment geen enkele waarde meer.
Ik pakte zijn handen vast, keek hem aan en zag alleen maar onbegrip.
Na een paar minuten richtte Jan zich op.......

28 Afscheid van een loopmaatje…
Toen Jan vele jaren later een herseninfarct kreeg, besloot hij middels euthanasie een einde aan zijn leven te maken. Uiteraard nam ik afscheid en tijdens dit afscheid, hij was gelukkig nog goed bij kennis, namen we samen onze avonturen nog eens door. Beiden waren we dankbaar dat onze hardlooppaden elkaar hadden gekruist.
‘Wat heb ik met Piet en met jou veel meegemaakt’, sprak hij liggend in bed. ‘Toch jammer dat ik die verhalen aan niemand meer kan vertellen.’
‘Dat komt goed Jan, over een paar jaar ben ik met pensioen en ga ik onze verhalen opschrijven.’
‘Doe je dat?’ ‘Ja, dat beloof ik je.’ .......

29 Ouder worden en hardlopen
Op mijn zeventiende liep ik mijn eerste veldloop en nu, inmiddels vijftig jaar later hobbel ik nog steeds regelmatig rondjes door het bos, maar uiteraard minder snel.
In mijn hoofd voel ik me nog zeventien, maar de rest van mijn lijf begint tegen te sputteren......

30 Hardlopen maakt je rijker

Natuurlijk, alles wat je doet in je dagelijks leven en waar je met een goed gevoel op terugkijkt, maakt je rijker. Dat kan zijn op je werk, in je gezin of gewoon met de mensen om je heen.....
........‘Nou Maarten, die medailles zijn voor mij tastbare herinneringen. Weet je, vanavond zit ik alleen op mijn kamertje tussen al die vaantjes en medailles. Dan pak ik en bevoel ik zo’n medaille. Een medaille van een marathon die ik samen met Piet of met jou heb gelopen en dan voel ik me ondanks mijn handicap heel rijk. Rijk dat ik dat nog steeds mag meemaken. Rijk dat jullie dit met me willen doen. ......

Nawoord
Met het schrijven van dit boek vervul ik niet alleen mijn belofte aan Jan, maar wil ik ook extra aandacht geven aan onze medemens met visuele beperkingen.
Mijn blinde maatje Jan heeft laten zien dat deze categorie tot heel veel in staat is, echter daar zijn wel begeleiders voor nodig.....
........Plezier hebben in datgene waar je mee bezig bent, is misschien wel het allerbelangrijkst.

Dat is ook de reden dat ik op vele plaatjes een lachvogel heb getekend die naar ons kwettert:
Durf uit je comfortzone te stappen, maar laat je niet gek maken.

Noot:
De tekeningen bij de diverse verhalen heb ik zelf gemaakt. Waarom?
Zelfs mijn tekeningen zeggen meer dan duizend woorden.

Mocht je het boek kopen...veel leesplezier. Groet Maarten ×