Samenvatting
Van gewone middeleeuwers zijn nauwelijks geschreven documenten overgeleverd. Hoe zij dachten over de leer van de kerk weten wij dus niet uit de eerste hand. Toch valt er iets te zeggen over de manier waarop mensen in de huiselijke kring en het maatschappelijk leven uiting gaven aan hun geloof. Dit boek beschrijft en verbeeldt hun religieuze cultuur aan de hand van objecten, zoals aardewerken heiligenbeeldjes, simpele gebedenboekjes en prachtig geïllumineerde getijdenboeken, pelgrimsinsignes, relikwieën en reliekdoosjes, en gebedsteksten met daarop vingerafdrukken en sporen van tranen. Ook is er aandacht voor religieuze broederschappen en vrome, kleine huisgemeenschappen voor leken.
De focus ligt op de Friese landen: de huidige provincies Groningen en Friesland. Deze verschilden nogal van de omliggende gebieden. Ze werden niet bestuurd door graven of hertogen, de bisschoppen woonden ver weg en ze hadden een eigen taal en rechtssysteem. Het is dan ook niet toevallig dat juist in Friese rechtsteksten afwijkende theologische denkbeelden te vinden zijn. Eindpunt vormt de Reformatie, die in deze regio rond 1580 zijn definitieve beslag kreeg.
‘Het is boeiend om te zien hoe er toch steeds weer vooruitgang zit in religieus-historisch onderzoek. En dan die meer dan honderdzestig kleurrijke afbeeldingen! Alleen die handschriften al – om te zoenen zo mooi.’ – Marijke Lourense, Trouw
‘Specialistische kennis voor een geïnteresseerd lezerspubliek toegankelijk gemaakt... De vele, fraaie illustraties verhelderen veel.’ – Willem Bouwman, Nederlands Dagblad
‘Een fraai monument voor het verloren verleden.’ – Joost Eskes, Historiek.nl
‘Mulder-Bakker, Bremmer en hun auteurs zijn er prachtig in geslaagd om te laten zien op welke manieren – in beeld, geschrift en in praktijken – zij hun religiositeit beleefden en tot onderdeel van hun dagelijks leven maakten.’ – Prof. dr. G.T. Jensma, Rijksuniversiteit Groningen
‘'Geleefd geloof' is naast tekstueel hoog informatief ook rijk geïllustreerd. Een knappe prestatie.’ – Riemer Janssen, 'Stad en Lande'
‘Een absolute aanrader!’ – Joep van Gennip, Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis