Geen Boodschap aan de Dood

De betekenis van doodsprentjes 1785-1988. Een cultuursociologisch onderzoek

Dr. Herm Joosten • Boek • paperback

• Samenvatting
  Aanvankelijk vertoonde de houding tegenover de dood een mengsel van
  lijdzame berusting en religieuze overgave: men aanvaardde met
  vertrouwen wat men beschouwde als het lot van de mens. Vaak
  organiseerde de stervende de doodsrituelen zelf, al waren het publieke
  gebeurtenissen die verliepen volgens een vast, voorgeschreven stramien.
  Vanaf de elfde eeuw treden er geleidelijk veranderingen op in de
  opvattingen over de dood. De eenvoudige en naïeve aanvaarding van de
  dood als lotsbestemming ging over in een minder berustende houding,
  gepaard met een meer geïndividualiseerde en soms erotische opvatting
  over de dood.
  In de achttiende en negentiende eeuw verschoof de aandacht langzaam
  van de eigen dood naar de dood van de ander. Aanvankelijk ontzag men
  de stervende en probeerde de ernst van zijn toestand voor hem te
  verbergen. Dit motief werd langzamerhand vervangen door een ander
  motief: de schok en de onverdraaglijke emoties veroorzaakt door de
  afzichtelijkheid van dood en sterven midden in een gelukkig leven moesten
  vermeden worden. De dood wordt verborgen en verboden. Alles wat
  vroeger bij een sterfgeval gebruikelijk en gewenst was, is dat nu niet meer:
  de “omgekeerde” dood.
  In de twintigste eeuw “humaniseerde” de medische wetenschap de dood;
  niet in de zin dat ze ‘t sterven humaner liet verlopen -integendeel, zouden
  velen zeggen- maar in de zin dat ze sterven en lijden ontdeed van de laag
  geloof en zonde, belofte en straf die er al sinds eeuwen opzat. De dood
  wordt door de medische wetenschap causaal gerechtvaardigd, technisch en
  causaal geobjectiveerd.
  Toch is ‘t niet zo dat deze medische beheersing leidt tot, of wijst op een
  toenemende onverschilligheid ten opzichte van de dood; veel meer is de
  dood “wild aanwezig”: niet langer onderworpen aan een of andere vorm
  van beheersing door samenlevende mensen. De dood wordt tot een privézaak;
  een voor buitenstaanders verboden terrein. De oorzaak van dit taboe
  ligt in de hang naar geluk; met de secularisering won de aardse levenstijd
  van de mens aan betekenis en er ontstond de impliciete morele en sociale
  plicht bij te dragen tot het collectieve geluk, en dit liet zich niet verenigen
  met het bedreigende en onaangename thema van de dood. We hebben nog
  steeds geen boodschap aan de dood.
• Productinformatie
  Binding : Paperback
  Distributievorm : Boek (print, druk)
  Formaat : 170mm x 240mm
  Aantal pagina's : 209
  Uitgeverij : MAAN Publishing Co.
  ISBN : 9789464437898
  Datum publicatie : 11-2022
  
• Inhoudsopgave
  INHOUDSOPGAVE
  VOORWOORD/INLEIDING.
  HOOFDSTUK 1. OVER PRENTJES.
  1.1 Inleiding.
  1.2 Het Ontstaan.
  1.3 De Techniek.
  1.4 Het Materiaal.
  1.5 De Makers.
  1.6 De Functie en het Soort.
  1.7 De Afbeeldingen.
  1.8 De Stijl.
  1.9 De Teksten.
  1.10 Verspreiding en Gebruik.
  1.11 Bidprentjes.
  HOOFDSTUK 2. OVER DE DOOD.
  2.1 Inleiding.
  2.2 De Pornografie van de Dood.
  2.3 Afnemende Confrontatie met de Dood.
  2.4 Archaische en Rationalistische Doodsbeelden.
  2.5 Religiositeit en Verdriet.
  2.6 Individualisering, Privatisering, en het Ontwortelde Individu.
  2.7 Van “Getemde Dood” naar “Omgekeerde Dood”.
  2.8 Jeugdige Confrontatie en Volwassen Projectie.
  2.9 Het Langdurig Sterven en de “Happy Death Movement”.
  2.10 Verdwijnend Doodsbesef en Verschuivend Doodsgebeuren.
  2.11 De Veranderende Inhoud van Overlijdensadvertenties.
  2.12 Gestegen Sterfelijkheidsbesef.
  2.13 Belangstelling voor de Dood en de Kondratieff cyclus.
  2.14 Dood en Religie.
  2.15 Geroutiniseerde Levensschetsen.
  HOOFDSTUK 3. PROBLEEMSTELLING.
  3.1 Inleiding.
  3.2 Doodsoriëntaties in de Loop der Eeuwen.
  3.2.1 De Getemde Dood.
  3.2.2 De Dood van het Individu.
  3.2.3 De Alomtegenwoordige Dood.
  3.2.4 De Dood van de Ander.
  3.2.5 De Omgekeerde Dood.
  3.3 Modernisering.
  3.3.1 Secularisering.
  3.3.2 Privatisering.
  3.3.3 Rationalisering.
  3.3.4 Medicalisering.
  3.3.5 Individualisering.
  3.3.6 Specialisering.
  3.3.7 Civilisering.
  3.3.8 Het Sentiment.
  3.4 Theoretische Onderscheidingen.
  3.4.1 Dood en Doodgaan
  3.4.2 Religie en Godsdienst.
  3.4.3 Verdringing en Taboeïse¬ring, Ontkenning en Marginalisering.
  3.5 Gevolgen van het Doodstaboe.
  3.6 Nieuwe Ontwikkelingen.
  3.7 De Probleemstelling.
  HOOFDSTUK 4. DE GEFUNDEERDE THEORIE BENADERING.
  4.1 Inleiding.
  4.2 Het Materiaal.
  4.3 De Exploratie Fase.
  4.3.1 Gegevens Verzamelen I.
  4.3.2 Informatie Toevoegen I.
  4.3.3 Analyse I.
  4.3.4 Besluit Exploratie Fase.
  HOOFDSTUK 5. DE SPECIFICATIE FASE
  5.1 Inleiding.
  5.2 Gegevens Verzamelen II.
  5.3 Analyse II.
  HOOFDSTUK 6. DE REDUCTIE FASE.
  6.1 Inleiding.
  6.2 Reflectie I.
  6.3 Het Kernbegrip: Doodsboodschap.
  HOOFDSTUK 7. DE INTEGRATIE FASE.
  7.1 Inleiding.
  7.2 Analyse III.
  7.3 Analyse IV.
  7.4 Reflectie II: De Relaties.
  7.5 Idealtypen.
  HOOFDSTUK 8. CONCLUSIES.
  8.1 Inleiding.
  8.2 De Cultuurhistorische Methode.
  8.3 De Cultuursociologische Methode.
  8.4 De Cultuursociologische Theorie.
  LITERATUURLIJST
  NOTEN
• Reviews (8 uit 1 reviews)
  Wil je meer weten over hoe reviews worden verzameld? Lees onze uitleg hier.

  
  

  19-11-2022
  Zet aan tot denken \"memento mori\"
  De auteur onderzoekt de veranderende houding tegenover de dood aan de hand van de afbeeldingen en teksten op bidprentjes van de laatste twee eeuwen. Dat levert een goed beeld op van hoe dood en doodgaan langzaam uit het dagelijkse leven zijn verdwenen, eigenlijk zijn verdrongen, omdat de moderne mens zijn eigen sterfelijkheid maar moeilijk onder ogen kan zien, en graag denkt dat als ie maar voldoende fitnessed en vitamines slikt, de dood kan ontlopen. De lezer kan ontdekken dat deze houding uiteindelijk niet gezond is, en dat de mensheid wellicht meer gediend is met een aanvaarding van het sterven als natuurlijk einde van een voltooid leven. Een einde dat niet wordt onttrokken aan het oog van de naasten en de verdere samenleving, maar dat zichtbaar is voor iedereen als een "memento mori" een herinnering aan het vaststaande gegeven dat iedereen ooit zal sterven, en dat het maar beter is al gedurende het leven even na te denken over wat er echt toe doet in je leven, en wat slecht vanitas is. Het boek is zeker ook interessant voor liefhebbers van het rijke roomse leven, of specifieker: verzamelaars van bidprentjes. Dezen zullen zeker de beschreven trends in de tekst en afbeeldingen van de bidprentjes herkennen en waarderen.
  
  

     heldere schrijfstijl
     interessant onderwerp
     boek gaat tot 1988
     meer afbeeldingen zou mooi zijn
  
  Geplaatst door zestigplusser
  Waardeert het boek met een 8 uit 10