Fragment
23 Eindconclusie
Mijn conclusie is dat determinisme en vrije wil heel goed samen kunnen gaan. De schepping vindt zichzelf voortdurend uit aan de hand van gedetermineerde levensvormen die tot op zekere hoogte een vrije wil hebben. En-en dus, juist ook als het over de moraal gaat. We hebben een persoonlijke, individuele keuze tussen goed/kwaad en die is maar deels gedetermineerd (nl. hersentechnisch, we hebben allemaal het biologisch voorgegeven keuzemechaniek), maar de uitkomsten zijn vrij.
Wij zijn geen computers.
Wij zijn denkende en voelende wezens met tal van onvermoede mogelijkheden in ons. Wanneer we die in onszelf ontdekken als wetenschapper of kunstenaar sturen we daarmee tegelijkertijd de schepping in een andere richting.
We zijn kortom allang zo ver dat de wereld niet volledig en uitsluitend deterministisch is en er is vooral dankzij het begrip contingentie allang bewezen dat er ook sprake van een vrije wil in de natuur.
24 Visioentje
Ik ga nog een stap verder en verklaar het ontstaan van de talloze nieuwe determinaties juist uit de scheppende krachten die (soms) loskomen, dankzij de vrije wil.
×