Fragment
Eerste gedeelte van dit boek:
RAG archief 0001 nummer 1683: Liber V (1500-1502) van de XIV libri met afschriften van ingekomen en uitgaande brieven ten tijde van hertog Karel van Egmond, folio 13a-r betreffende de afrekening door de weduwe van ambtman Willem van Gent, de dato 30-09-1500.
Opten XXVIten dach octobris [anno XVC] sall die weduwe van selige Willem van Ghent mijt oer rekenijngen tot Arnhem sijn van all dat zij to rekenen sall hebben, gestalt dess anderen dages tijtlick to doin. Averdragen opten lesten dach septembris bij den rait mijns ghenedigen heren ind in oer bijwesen.
----------
RAG archief 0001 nummer 1683: Liber V (1500-1502) folio 124-126v, betreffende de aanstelling van Jan van Balveren als ambtman in de Nederbetuwe en tot het tolambt te Tiel, met bepalingen tot vergoeding van de schulden aan de weduwe van de overleden ambtman Willem van Gent en de oude tollenaar Derick van den Bock, de dato 11-11-1500.
Jan van Balveren commissij op ‘t Ampt van Nederbetuwen
ende dat tollampt van Tijell.
Wij Kaerle, van der gnaden Gaedtz, Hertogh van Gelre etc. ind Greve van Zutphen, doin kondt, soe wij hierbevoeren in den jair van twe ende ‘t negentich onsen lieven getrouwen Wilhem van Ghent mijt onsen Ampt van Tijell ind inne Nederbetuwe versien hadden, lude onser brieven hem dairop verleent, ind as dan derselff Willem lijffzhalven affgegain, dairdorch die disposicij desselven Ampt aen ons gevallen is, bekennen wij hertoch vurschreven mijtz desen apenen brijeff, dat wij bij guetduncken ons selffz ende onsen vrunde van raijde ind rekenmeijsteren nabeschreven omb sunderlinger trouwen ind geloeven der wij ons versien in die persoen van onsen lieven getrouwen Jan van Balveren, oick mede omb mennichfoldighe trouwe dijensten he ons bewesen hefft, denselven Jan tot onsen amptman ende richter ind ock mede tot onsen dijckgreve bijnnen onser stat Tijell, tot Zandwijck ind in onsen landen van Nederbetuwen aver all gestelt, gesat ende gemaickt hebben ind mijtz desen onsen brijeff stellen, setten ind maicken.
Dairop dat wij hem onse tolhuijss bijnnen Thijell ingedain ind bevalen hebben datselve onse Ampt dairop ende aff getrouwelicken ende waell van onser weghen to vueren, to bedijenen ind to bewaeren. Dije gherichten ende dijckschouwen in denselven Ampt na alden herkomen ind gewoenten oprechtich to halden ende to doin eijnen ijgelicken die dess gesijnt recht to doin ende schepenen vondeniss to laten wederfaeren. Onse hoicheijt ind gerechticheijt aver all doir sijn Ampt t’ onderhalden na sijnre machten. Onse geleijde dat wij ijemant gegeven hebben off gevende vurden to halden ind helpen halden. Ons getrouwe ind gehoirsam te sijn. Nijemant geleijde in sijnen Ampt to geven die onss in anderen orden onss lantz broickafftich were. Egheijn dootslage die in sijnen Ampt gevallen sijn off noch vallen moigen onder die thijen alde golde schijlde to laiten scheijden. Nijemant aen den lijff to laten richten sonder onsen schrijfftlicken beveell.
#Middelsanden in den stroem an to fanghen#
Item alle middelsanden, die in den vurschreven Ampt in den stroem gevallen sijn off noch vallen mogen, van onser wegen aen to veirden ind in tijde op onsen cost to laten besteken, soe dat wij bij sijner versuijmeniss dess egheijn schade lijden.
Voirt alle broicken verfalle ind ander opkomijngen, die ons in denselven Ampten in den dijckschouwen ende andersijns gebroickt ind verfallen sijn ende noch ongescheijden standen ind dat ons bij sijnen tijden verfallen mogen warden, getrouwelicken ende vlijtlicken in onse behoeff uijt to vorderen ind inne to wienen , allet tot bewijslicken rekenijngen, die hij gehalden sall sijn ons ende onsen erven ind nakomelingen jairlix ende alle jair, as wij oen sulcx eijnen maendt to voeren doin wittigen ind schrijven, to sullen doin.
Ind voirt aen allet to doin dat eijn guet ende getrouwe amptman ende dijner schuldich sall sijn van doin. Dairop dat hij den behoerlicken eijdt in onsen handen nu gedain hefft.
Ind opdat hij dese vurschreven onse Ampt getrouwelick vueren ind onss to bath op onsen tolhuijss ind in den vurschreven Ampt mijt vlijt dijenen moghe, sullen wij hem doin gheven vur acht personen gehaldtz dat vurschreven onse tolhuijss ind ampt to bewaeren ende to bedijenen. To weten hij selff ende sijne huijsfrouwe ind dairto eijnen bequemen persoen, die onsen toll dairmede bewaeren ind last ende sorghe van onsen tolhuijss mijt op- ende affsluijten onss tolhuijss in sijnen affwesen hebben sall, dairto drije reijsighe knechte, eijnen harden man tot eijnen portier ende eijnen stedigen weker, to samen tot acht personen gerekent.
Vur welck gehaldt der vurschreven personen ende mede vur sijn ende der dijenre loen ind cleijdonge, voirt vur sijnen brant opten huijss ind vur hoeij tot sijnen peirden wij hem jairlix sullen doin geven ende betalen anderhalff hondert golden gulden ind dairtoe vur sijne peirde vijff ende ‘t seventich malder haveren, die drije malder gerekent vur eijnen golden gulden, ind hogher nijet. Welck gehaldt ende havere hij ons jairlix rekenen ind van onsen bruecken aen sichselven inbehalden sall sonder eijnighe innereden van ons ende den onsen.
Voirt is ‘t verdragen dat hij hebben sall dat segelgelt ind uijtleijdijnge ende inleijdijnge ende dairto alle gerichtzgelden datter velt ende koempt onberekent.
Dan hij en sall van nijemande eijnighe gonst ende schijnckonge van gelde, haver off anders nemen die baven twe golden gulden weirdich were van gelijken saken ende van groten saken dergelijck geschenck nemen, hij en sall ons dat eijgentlicken ende bewijslicken rekenen, dat dan aen ons staen sall off wij hem sulcx laten willen off nijet.
Voirt so sall hij alle broicken van vier ponden ind daironder rekenen ende sall dairaff die helfft aen sich behalden ind ons d’ ander helfft to guede maken. Dan alle ander grote broicken baven vier ponden ende broicken opten dijckschouwen, weterijngen ende anders vallende, sall hij bij den geswoeren schrijver ind heijmrede scheijden laten ind die bewijslicken redelicke kosten affnemen ind ons dije mijt gueden onderscheijt rekenen ind die saick der broicken daerbij. Ind sall van denselven ind dergelijcken broicken den thijensten pennijnck hebben ind aen sich selff inbehalden.
Ever were saick dat onss eijn gantse kerspell broickten off datter so mercklick grote broicken vielen, dan solden wij oen in den redelickheijt ende na gelegentheijt vur doin na dat die saicken gelegen groot ende cleijn sijn.
Ind na den kost ende arbeijdt die onse amptman dairto doinde wurde vorder en sall hij onss van den Ampt to bedienen egheijne kost rekenen. Dan were saicke dat wij oen deden verschrijven uijt sijnen Ampt to rijden ind na onss te komen omb saicken sijnen Ampt berurende, off van onser wegen ruterssgewijse off in anderen onsen verwerff to rijden, sall hij onss tusschen dacht ende nacht so lange hij uijt den Ampt sijn must eijnen golden gulden mogen rekenen.
Dan wuerd hij opp gemeijnen dachfarden gelijck ander ritterschapp van onser wegen verschreven, daer en sall hij ons egheijn kost van rekenen.
Were oick saicke dat hij off sijne dijener omb dess vurschreven dijenstes wille mijt ijemant inne onwillen quemen dair wondige off dootslach off ander ongeluck van queme dat sonder vurraet ende opsat geschieden, daer en zullen zij ons nijet aen gebroickt noch misdain hebben.
Voirt sijnt vurwerden, so as wij nu mitter weduwen van zeligen Willem van ‘t Ghent averkomen sijn, dat wij oir ende oeren kijnderen ind anderen die sich rechticheijt totten selven Ampt vermeijnen jairlix uijten selven Ampt sullen doin gheven ind betalen die somme van anderhalffhondert golden gulden, is bekalt datter selve onse amptman derselver weduwe ind anderen den dat mijt beruert uijten broicken ind opkonijngen vurschreven jaerlix ende alle jaer, so langhe hij onse amptman to Tijell ind in Nederbetuwen sijn sall van onser wegen sall betalen op drijen verscheijden termijnen as hij dess mijt oer averkomen sall ind sall onss jaerlix sulck gelt mijt behoerlijcke quijtancij rekenen ende aen onsen broicken ende oplonijngen korten.
#Beswerungh dess tollampts#
Voirt as dan derselff Jan onse amptman onse tollampt van den Gelresschen toll bij onsen rade, wille ende weten van Derick van den Bock onsen tollener aldaer, die daerop bewijslicken staende hadde ende t’ affter wass die somme van achthondert negenthien golden Rijnsche gulden XV stuver, mijt vierhondert golden gulden die hij hem betailt, aen sich geworven hefft, bekennen wij hertoch vurschreven vur ons, onsen erven ind nakomelingen, dat wij der vurschreven Jan onsen amptman tot onsen tollener bijnnen Tijell op onsen Gelresschen toll gesat, gestelt ind gemaickt hebben. In hebben hem bevalen onsen vurschreven toll getrouwlick ende waell to sullen bewaeren ind bedijenen, off bij eijnen bequemen persoen van onsen wegen to mogen laten bedijenen, ons bij den onsen ind den koopmannen bij den sijnen na alder gewoonten te halden ende to laten, onse gerechticheijt ende hoicheijt opten vurschreven onsen toll na sijnre macht t’ onderhalden ende to bewaeren. Ind voirt allet te doin dat eijn guet ende getrouwe tollener ende dijener schuldich is te doin. Ind dairaff hebben ende genijeten sulck loen, meten ende profijten as Derick van den Bock onse tollener ind die ander vurtollener dairaff na alder gewoenten plegen to hebben ende genijeten.
Allet tot bewijslicken rekenijngen dije gehalden sall sijn ons ende onsen erven to doin as wij hem sulx XIIII daghe off langer to voeren doijn schrijven. Welcke rekenijnge hij nu opten neesten tokomende Sent Margaretenavont ende so voirtaen alle jare sluijten sall.
Ind as wij dan selige Willem van Ghent in sijnen laetsten rekenijngen in den jaer XCVIen geslaten eijn somme van pennijngen schuldich sijn bleven, is mede bekalt ende bededijngt datter vurschreven onse tollener der weduwe ende huijsfrouwe van seligen Willemen vurschreven ind oeren kijnderen uijten ontfanckx onss tollgelden vurschreven jaerlix ende alle jaer, so lange hij ons tollener aldaer sijn sall, van onser wegen geven ende betaelen sall inne vermijneronge der sommen, gelijck wij denselven na ‘t slot van sijnen rekenijngen, die zij ons noch vorder doin sall, schuldich sullen blijven, die somme van anderhalffhondert carolusgulden, so verre as sulx van onsen tollgelt jaerlix bijnnen die renthe ende der dijener loen vurgeruert mach, allet tot bewijslicken rekenijngen. Ind dat op drije termijnen ‘s jairs as zij dat mijt malckanderen averkomen sullen ter tijt to ende so lange dat zij van den alijnger blijvender resten voll ende all betaelt sall sijn. Nemende dess alle jair geboerlicke quijtancij sulx to rekenen so dat behoert. Doch mijt sulcken vurwerden, dat hij onsen alden tollener Derick van den Bock dije ijrste drije jare lanck van oeren wegen ind in affslach sulcken scholt as selige Willem van Ghent hem schuldich was, betalen ende oer korten sall vijff ende ‘t seventich enckel gulden in vermijneronge der IIC carolusgulden in maten vurschreven. Ind dijt duerende den tijt van den ijrsten drije jaerenind langer nijet.
#Beswerungh des Ampts vurschreven ende van den toll#
Oick is ‘t mede verdragen, dat wij sijner ende der sijnen hoefftheer wesen sullen as dat van aldtz gewoenlicken is ende mijt anderen onsen amptluden to halden plegen. Ind as dan der selff onse amptman Derick van den Bock onsen tollener nu vierhondert golden gulden van onser wegen ende tot onser begerten gedaen ende betaelt hefft, daermijt hij hem van onsen vurschreven toll geloest hefft, is bevurwert dat die vierhondert golden gulden op onsen vurscreven toll ende tolgelde staen sullen hent then tijden dat wij hem die weder sullen doin hebben geven ind betalen, off dat he die aen sichselven van onsen tollgelde inne sall hebben behalden.
Ind sall ons jaerlix dairvur tot eijnen rechten renthen mogen rekenen XXIIII golden gulden off dije werden, die hij oick jaerlix aen sichselven inbehalden ende ons voirt rekenen ende korten sall hent then tijden wij dije loisse vurschreven gedaen off dat he sich van onsen tollgelde selff betaelt sall hebben. Allet in maten woe vurschreven steijt.
Ind wij hertogh vurschreven hebben gelaefft ende gelaven vur ons, onse erven ind nakomelingen en vurschreven Jan onsen amptman ende gebreeck sijns sijne erven van den vurschreven onsen Ampt van Nederbetuwen noch van onsen tollampt vurschreven nijet ontsetten, doin noch laten ontsetten en sullen, wij en hedden hem ijrst weder doin vernuegen ende betalen sulcke IIIIC golden gulden vurschreven as hij Derick van den Bock nu van onser wegen gegeven ende betaelt hefft, mijt alder onbetaelder verschenen jairrenthen vurschreven ind dess hij dair vorder bewijslicken van gehalde ende anders aen ons t’ affter weer ende bij onsen brieven offt bevell verlacht ende uijtgegeven mucht hebben. Allet sonder argelist.
Dess in orkonde der waerheijt ende gantser vaster stedicheijt hebben wij hertoch vurscreven etc.
Datum in die Martini Hyemalis anno XVC .
----------
RAG archief 0447 nummer 19: Acte van Christoffel van Wijlick, waarbij hij alle leenmannen van de leengoederen onder Zoelen en Avezaath, waaronder de Alden Hage, aan hem verkocht door zijn zwager Lambert van Bueren, oproept om binnen zes weken hun leeneed te vernieuwen ten overstaan van rentmeester Zeger Segersen, de dato 03-07-1501.
Cristoffel van Wijlick notificeert dat hij den Ouden Hage is hebbende van Lambert van Bueren, dat alle ende een ijgelick sijn leen sal comen ontfangen des saterdaags posterus Marie Visitatie, 1501.
Ick Cristoffel van Wijlick doe kondt, dat ind also Lambert van Bueren mijn zwager mij vercocht, avergegeven ind opgedragen heeft alle sijn gueden, leen ind eijgen, nijet dairvan uijtgesondert, so hij die ligende hadde in den kerspelen van Zoelen ind Avezaet, dair die hofstat van Zoelen voirscreven, geheijten den Alden Hage, genoich mede in begrepen is mijt allen der manschap van leen ind voirt mijt allen oeren toebehoer, woe die brieve ic dairvan heb dat vorder vermelden. So laet ic weten alle dieghene die leengoit haldende sijn van der hofsteden voirscreven, dat sij komen ind ontfangen oir leen van Zeger Segerson mijnen rentmeister ind stathelder mijnre voirgeruerten lenen, bijnnen ses weken na datum dis briefs, want ic on mijt desen apenen mijnen zegel ind brieve dairtoe gecommiteert ind gesat heb einen ijgelicken sijn leen to verliën ind gebuerlick hergewaet t’ ontfangen in allen punten na naturen der leen toe doen ind toe laten gelijck of ic dat self dede ind were. In oirkonde der wairheit so heb ic mijnen zegel hieronder op spacium dis briefs gedruckt in den jair ons Heren XVC ind een des saterdages posterus Visitacio Marie .
----------
RAG archief 0001 nummer 1684 Liber VI (1499-1502) nummer 94 folio 67v: Aantekening dat Ott van Rossem Johansen het Huis van Zoelen met toebehoren in leen heeft ontvangen, dat weder is overgedragen aan Wilhem van Rossem onder voorwaarde, de dato 26-09-1502.
Item op manendach post Mathei Apostoli anno etc. secundo is komen Ott van Rossem her Johanssoen ind heefft vur mannen van leen, nementlick Johan van Merten ind Johan van Bronckhorst Henricxsen, to leen ontfangen dat Huijss to Zoelem mitter kercken- ind altairgifften ind mit allen allen renthen ind toebehoeren etc. Ind dairna vur mannen van leen vurscreven dat huijss wie vurscreven mijnen genedigen heren weder avergedraigen ind sijnen gnaden gebeden Wilhem van Rossem voirt dairmede to willen belenen, ‘t welck mijn genedigen heer also gedain, allet vur mannen van leen vurscreven. Item hier en t’ eijndens heefft mijn genedigen lieven heer oick beliefft off Ott vurscreven van ‘t ghene Wilhem hem vur ‘t huijss vurscreven gelaefft heefft nijet betailden dat hij alsdan sulx an den leenguederen vurscreven suecken ind verhaelen sall moigen.
----------
RAG archief 0001 nummer 1685 Liber VII (1503-1505) nummer 0002 folio 1v-2: Aanstelling van Aelbert van Ermell tot hoofdman voor het blokhuis te Ravenswaaij gedurende de periode dat hoofdman Steven van der Capelle gevangen is, met voorwaarden en wijze van betaling, welke kosten dienen te worden opgebracht uit de kerspelen Ingen, Eck, Rijswijck, Maurik en Ravenswaaij, de dato 22-03-1503.
Commissij Aelberts van Ermell op Ravenswaij.
Wij Vrederick heer to Bronckhorst ind to Borckla, stathelder-generael ind voirt rede ind rekenmeister onss genedigen lieven heren Hertogen van Gelre etc., doin kondt ind bekennen dat wij omme trouwen ind geloeven wij ons versien tot Aelbert van Ermell avermijtz gefenckeniss ind ophaldinge Stevens van der Capellen, die suss langh as eijn hoefftman dat blockhuijss tot Ravenswaij van wegen onss genedigen lieven heren ind sijnre gnaden lantschappen inne hadt ind bewairt heefft, in stede Steffens vurschreven ther tijt toe ind so langh hij wederomme van sijnre gefenckenschappen vrij ind quijt sall sijn den vurgemelten Aelbert tot eijnen hoefftman aldair gesat ind gemaickt hebben, setten ind maicken in crafft van desen tegenwoirdigen apenen placaitzbrieff. Hon volcomen macht gevende dat vurschreven blokhuijss trouwelick ind waill van desen dage an in sulker gestalt mit alre rickheit ind gereitschappen on avergelievert ind die hij dairop as oen dat inne gedain wert gevonden heefft onvermijnret bewaeren ind van den sijnen to doen bewaeren, den koepman onsen Rijnstroem op ind aff varende te veijligen, onse geleide te halden, onse palinge ind ondersaiten dairuijt, sonder ijemantz enigen averlast off schaden t’ doen off laiten geschiën, te beschudden ind te beschermen na alle sijnre machten ind allet t’ doen dat eijn guet getrouwe hoefftman schuldich is ind begoirt t’ doen. Dair hij ons sijnen edt van trouwen nu op gedain heefft. Ind sijn mit oen averdraigen, opdat hij dan vurgemelten blockhuijss to beter to bewaeren heb, dat hij bij sich dairop mit weker, poirter, kock ind andere knechten sall hebben ind halden bis wij oen anders van wegen onss genedigen heren laiten weten sess ind dartich solde, onder welken getall sijn drije reijsige perde vur vier perde solde inne gerekent ind oen gepassiert sullen werden. Te weten elken soldt op vier Davitzgulden off die werde, die wij Aelbert vurschreven van wegen onss genedigen lieven heren bewesen hebben ind bewijsen to boeren van alsulchen schattingen nu tot onderhaldingen der ruijteren ind knechten bij der gemeijner lantschappen avergegeven, nementlick to Ingen, Eck, Rijswijck, Maurick, Ravenswaij uijtgesat sullen werden, die hij selffz tot sijne ind der sijnren betalingen toe sall moegen inmanen, heffen ind boeren tot bewijslicker rekenschappen hij dairvan schuldich sijn sal t’ doen an onss genedigen heren rekencamer, as wij des XIIII dage te voerens an on laiten gesijnnen. Ind sall gude rassche rechtsijnnige knechten waill getuijcht dairop halden, die on oick van wegen onss genedigen heren eijnen eidt doen sullen trouwelick to dienen ind gehoirsam te sijn, on bij on bij lasten ind noeden te stain ind te doin as guden truwen dieneren geboirt. Ind gelaven Aelbert vurschreven ind allen den sijnen van wegen ons genedigen lieven heren die wijlen zij in sijnre gnaden ind ‘s lantz dienst op Ravenswaij liggen sullen bij verloep van eniger veden , dair Got vur sij, te stain vur allen perden, schaden off nederlaige hij off die sijne weder die vijanden leden off gekrijgen muchten oick sij dair waill van t’ doen redden ind quijten, sodat hij ind die sijne des an schaden sijn ind blijven sullen. Ind to wat tijden die vurgemelten Steffen van der Cappellen loss ledich wederomme op die been sijn, sall die vurgemelten Aelbert gehalden wesen tot onsen off sijnen gesijnnen dat huijss te ruijmen ind ‘t selve hon in sulken wesen as vurschreven is ind hij sulx ontfangen ind gevonden heefft wederomme inne t’ doen. Doch bij also off men hon wes van sijnen solde bewijslick then affteren weren, dat sullen onse genedige heer off wij van sijnren gnaden wegen on vur all alsdan gehalden werden t’ doen vernuegen ind betalen off laiten bewijsen, dair hij des zeker ind vast sij. Sonder argelist. Datum sub secreto etc. op guesdach posterus Oculi anno etc. 3o.
----------
RAG archief 0001 nummer 1685 Liber VII (1503-1505) nummer 0095 folio 46: Hertog Karel verlengt het neutraliteitsverdrag van Zoelen, Avezaath en Wadenoijen met Tricht, Buren, Geldermalsen en Erichem tot en met 23-12-1504, de dato 30-09-1504.
Kairle, Hertoich van Gelre etc. ind Greve van Sutphen.
Wij doen kondt dat ind alsoe eijn guetlicke wedersait gededinght is geweest tusschen onsen dorperen Zoelen, Avezaet ind Wadenoijen ther eijnre ind den dorperen Tricht, Buren, Malzen ind Erichem in den landen van Bueren gelegen ther andere zijden, welcke wedersait vergangen, uijt ende verleden is, bekennen dat wij desen vurgemelten wedersait d’ een omb d’ ander beliefft ind verlenght hebben, believen ind verlengen mit desen onsen apenen placait. Alsoe dat die aingaen sall ind aingeet op huijden dis brieffz ind sall dueren, waeren ind vestlick gehalden weerden bis dess manendages nae Sente Thomaessdach Apostoli neest toekomende den dach totter sonnenonderganck. Allet vurschreven sonder argelist ind ongeveirlich. Bevelen hijromme allen onsen amptluijden, ritmeisteren, hoifftluijden, ruijteren ende krijegzknechten, dienren, landeluijden, ondersaeten ind alle diegheen der wij ongeveirlich moigich ind mechtich sijn sementlicken ende elcken besonder, dat gij dese onse wedersait ind veijlicheit onverbreckelicken halden ind doen halden.
Gegeven onder onsen secreet segell hijrop gedruckt des manendages posterus Mychaelis Archangeli anno etc. quarto.
----------
×